Достастық аясында туризмді дамыту қолдан келе ме?
Әлемдік карантин аяқталғаннан кейін адамдар қайтадан туристік сапарларға шығады. Бірақ Түркия немесе Мысыр сияқты дәстүрлі бағыттарда бағаның өсуі күтілуде. Себебі жергілікті бизнес пандемия салдарына туындаған шығындарды жабуы керек. Қазақстанға ғана емес, ЕАЭО-ның басқа елдеріне де әлемдік туризм бизнесінде өз орнын табуға мүмкіндік бар.
Бұл туралы “Спорт және туризм интеграция факторы ретінде: жағдайы, мәселелері, болашағы” атты дөңгелек үстелге қатысушылар айтты.
Соңы. Бірінші бөлімді де оқыңыз.
Билік пен бизнес үшін белгі
Экономист Айдархан Құсайынов мемлекетке спорт пен туризмді ынталандырудың қажеті жоқ екенін айтты. Оның орнына инфрақұрылым мен стандарттарды дамытуға ден қою керек.
– Айталық, өзіне спорттық разрядтарды да беруді қамтитын қандай да бір Еуразиялық стандарттар әзірлесін. Мысалы, ЕЭК ғылыми дәрежелерді өзара тануды мақұлдады, бұрын бұл жоғары білім туралы дипломдар арқылы жүргізілетін. Спортшылардың жіктелуі мен рейтингісін біріздендіру қажет,
Қазақстанның немесе Арменияның спорт шебері Ресейдің Бірінші разрядындағы спортшымен теңестіріліп қалмауы керек
Бұл спортшылардың өмірін жеңілдетеді: кәсіби қалыптасу, клубтан клубқа ауысу және т.б. үрдісті оңтайландырады — деп түсіндірді ол.
Сондай-ақ, ол Еуразия кеңістігінде түрлі кубоктар мен чемпионаттарды өткізуді жандандыруды ұсынды. Соның ішінде спорт мектептері мен клубтарының байланысын күшейту бар.
– Шетелге жарыстарға баратын балалар өздерін тиімді көрсетеді, қарым-қатынас жасайды, өздерінің спорттық болашағын қамтамасыз етуді жеңілдетеді, – деп есептейді Құсайынов.
Ол еуразиялық кеңістікте барлық жерде стадиондар қажетті талаптарға сай келмейтінін атап өтті. Әлемдік деңгейдегі стадиондарды салудың қажеті жоқ, бірақ стандарттар қажет. Олар еуразиялық спортшылардың деңгейін арттыруға ықпал ететін болады.
— Екінші жағынан, бұл спорт нысандарында бірдеңе жасағысы келетін бизнес үшін белгі. Алайда, ЕАЭО елдеріне
біз бір-бірімізден қалай ақша табу туралы емес, өзара әрекеттесу жағдайларын қалай жақсарту туралы ойлануымыз керек
Бизнес ісіне араласатын мемлекет қажеттілікпен айналыспайды, – деп атап өтті ол.
Азиада өтті, нысандар қалды
Құсайыновтың пікірінше, ЕАЭО аясында “Шымбұлақта” жарыстар мен жиындар өткізу керек еді.
— Қазақстан “Шымбұлақта” фристайлдан 2021 жылғы әлем чемпионатын өткізуге келісті, бұл пандемия кезінде оңай болған жоқ. Бұл іске “Шымбұлақ” қосылды. Алматыға 19 елден 140 спортшы келді. Иә, бізде керемет инфрақұрылым жоқ. Дегенмен, біз нысандарды халықаралық стандарттар бойынша салып жатырмыз. Бұл мемлекеттер, федерациялар, үкіметаралық келісімдер және т.б. арқылы спорттық іс-шаралар өткізуді, көрермендер мен спортшылардың көптеп келуін қамтамасыз ететін қалыпты процесс, – деді Құсайынов.
Ол қазір мүлде қолданылмай тұрған Азиада-2011 нысандары туралы да сөз етті. Мұны белсендірек етсе болар еді деген пікірде.
– Иә, спорт пен туризм ЕАЭО-сыз өмір сүрді және одан әрі де өмір сүре алады. Бірақ стандарттарды біріздендіру, қажетті келісімдерге қол қою, түрлі нормативтік құрылымдар бұқаралық және кәсіби спорттың дамуына түрткі болады, — деп есептейді ол.
Саясаттанушы Замир Қаражанов 2018 жылы Ақтауда қол қойылған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы Конвенция
жағалаудағы мемлекеттердің туризм саласындағы ынтымақтастығы туралы жеке тармақты қамтитынын айтып өтті
Жалпы, туризм саласындағы мемлекетаралық келісімдер өте жиі кездеседі.
– Бірақ, өкінішке қарай, сан әрқашан жаңа сапаға ауыса бермейді. Мұндай келісімдер нақты жағдай туралы емес, үкіметтердегі қуанышты көңіл-күй туралы, жақсы сценарийлер туралы көбірек айтады. Ал нақты жағдай мынадай: Қазақстанға тартылған туристер саны мардымсыз болып қалуда. Сонымен бірге, сарапшылар республикадағы туризмнің әлеуеті зор деп сендіреді. Басқаша айтқанда, келісімдерге қол қойылады, бірақ Қазақстанда да, өңірде де туристік саланың дамуына қатты әсер етпейді, — деп есептейді Қаражанов.
Сонымен бірге, мемлекетаралық келісімдер туризмді елдер арасындағы ынтымақтастықтың перспективалы бағыты ретінде қарастырады.
Шенеуніктер бизнеспен айналыспауы керек
— Жеке әңгіме мемлекеттің туристік саланы дамытуға қатысуына қатысты. Бизнеспен шенеуніктер емес, инвесторлар айналысуы керек. Олар жұмыс ерекшеліктерін жақсы біледі, нарықты, жұмысты ұйымдастырудың әдістемесін біледі. Сондықтан мемлекет елге салмақты компанияларды тарту үшін жағдай жасауы тиіс. Мысалы, оларға қолайлы жағдай жасап қана қоймай, болашақта туристік аймақтарды ұйымдастыру жоспарланған дестинацияларды ұсыну керек, — деді сарапшы.
Сонымен қатар, ол өңірлерде туристік мүмкіндіктер бар екеніне назар аударды.
Туристік орталықтар құрып, онда қызмет көрсетуді, керемет демалысты қамтамасыз еткен жөн
— Егер Алматы мен Алматы облысын қарастыратын болсақ, шаңғы және тау туризмімен айналысуға мүмкіндік бар, тарихи ескерткіштер, Қапшағай су қоймасы бар.
Алматыда қала күнінде іс-шаралар, концерттер, жәрмеңкелер өткізуге болады, сонымен қатар басқа қалалар мен елдерден қонақтарды тарту үшін атақты әртістерді тартуға болады.
Оңтүстік Қазақстан облысында діни және рухани қажылықты дамытуға, ежелгі қоныстарға баруға мүмкіндік бар. Бұл аймақ Өзбекстанмен де шектеседі, онда Қазақстаннан туристер экскурсияға бара алады, — деді ол.
Кинопродюсер Сәкен Белгібаев республикада мықты мектептер мен федерациялар арқылы тарихи спорт түрлерін дамыту туралы айтты.
– Бірақ Қазақстанда ешқашан тарихқа байланысты ірі спорт фестивалі болған емес. Мысалы, ондай шара Татарстанда өтеді
ондаған мың туристерді жинайтын “Ұлы булгар” ортағасырлық жекпе-жектің жыл сайынғы халықаралық фестивалі бар
Бұл елдегі спортты дамытуға көмектеседі, өйткені фестивальге әртүрлі санаттағы спортшылар келеді. Қазақстанда да осындай шара неге өткізбеске? Әрине, шетелдік мамандарды, спортшыларды, жаттықтырушыларды және БАҚ-ты тарта отырып. Мұндай іс-шараларды өткізу үшін барлық ресурстар бар, – деді ол.
Мысыр мен Түркияға баға өседі
Сондай-ақ, Белгібаев туристік бағыттардағы тұрмыстық инфрақұрылым мәселесі ешқандай жолмен шешілмейтінін атап өтті. Мысалы, Алматыдан облысқа Көлсай көлдерін, Шарын шатқалын, Қайыңды көлін көруге бару ұсынылады. Бірақ жол бойында шағын қонақ үйлер, сертификатталған тамақтану орындары және т.б. аз.
— Әлемдік карантин аяқталғаннан кейін адамдар басқа елдерге және түрлі іс-шараларға бара бастайды.
Мысыр, Таиланд, Түркия және т.б. сияқты дәстүрлі бағыттарда баға өседі,
себебі бизнес пайда болған шығындарды өтеуі керек. Сондықтан туристер әлі ашылмаған басқа бағыттарды қарастырады. Соның бірі Орталық Азия, соның ішінде Қазақстан болуы мүмкін.
Бізде бар уақытты инфрақұрылымды құру және пандемиядан кейін өзімізді тиімді орналастыру үшін пайдалану керек. Ұйымдастырушылық мәселелерді менеджерлермен талқылап, эмоционалды және мәдени аштыққа тап болған көптеген туристер үшін тартымды болу үшін белгілі бір қаражат жұмсау жақсы”, — деп түйіндеді ол.
Источник: Информационный портал 365INFO.kz